* Redactioneel

* Hoe maakt het coronavirus je lichaam kapot? Universiteit Nederland - Video

* Vlaanderen (voorlopig) schaakmat gezet

* De topfiguren in de crisis

* Massale geldcreatie is niet de kip met het gouden ei

* Eindelijk tijd voor een boek - Biografie C. De Gaulle

* Laat kinderen lezen, lezen, lezen

LS

Beste VVA-vrienden,

Vandaag is het Pasen, en een heel mooie lentedag. De tuin staat er schitterend bij met alle bomen in bloei. Het is de mooiste periode van het jaar met veel licht.

De Goede week en Pasen zijn voor het Christendom de belangrijkste periode van het jaar. Maar de kerken zijn dicht en de eredienst kan enkel online gevolgd worden. Ik woon in Antwerpen in de Jodenwijk en ook de synagogen zijn dicht. Maar ik was verrast door de solidariteit en de devotie onder de Joden:  ‘s morgens en ‘s avonds zaten ze allemaal collectief vanuit hun terras gebeden op te zeggen. Ik had de indruk dat het huizenblok waar ik toe behoor, spontaan omgetoverd was tot een soort publieke synagoge. Ze vieren immers ook Pasen, maar de context is er anders.

Pasen dit jaar is toch nog wat anders. Door de Coronacrisis kunnen we niet doen wat we willen en onze naaste familieleden niet allemaal bezoeken.

We zijn reeds een maand in ‘lockdown’ en we vermoeden dat we nu ergens halverwege zitten. We moeten ons echter geen illusies maken: zolang men geen vaccin gevonden heeft tegen het virus Covid-19 zal onze bewegingsvrijheid belemmerd blijven.

Ook de VVA bleef niet buiten schot. Alle lokale afdelingen hebben hun activiteiten opgeschort en we kunnen alleen maar hopen dat we in het najaar opnieuw van wal kunnen steken. Ook onze jaarlijkse hoogmis, de Algemene Ledendag, viel in het water. Die moest plaats grijpen in Brussel en we weten niet wanneer we die mooi uitgewerkte activiteit nog kunnen laten doorgaan. We hopen ergens in de herfst, maar we vrezen dat het uiteindelijk opnieuw eind maart-begin april zal worden.  We zullen dan opnieuw een beroep doen op onze vrienden in Brussel, die reeds veel tijd hadden gestoken in de organisatie ervan.

Het zijn dus onzekere en bizarre tijden, maar we hebben nog niet alle gevolgen van de Coronacrisis gezien. De naweeën kunnen nog een tijdje aanslepen.

In dit nummer vindt u diverse bijdragen rond de Coronacrisis. We gaan in op de politieke context in België waar de Vlamingen half april voor schut werden gesteld. Ook de ongeziene monetaire politiek van de centrale banken, die toch voor vele mensen niet zo duidelijk is, komt aan bod. Daartussen en daarna plaatsen we de relevante Corona-artikelen uit diverse media, die ons informeren of opiniëren over de pandemie die ons nu diep treft. Ter afwisseling is er ook de recensie van de Brugse VVA-voorzitter Bruno Comer, die het boek van Julian Jackson: ‘A certain Idea of France. The Life of Charles De Gaulle’ vlot inpast in dit Coronanummer.

We hopen dat u aan dat alles wat  hebt en wensen u veel leesgenot toe. We hebben er nu wat meer tijd voor.

Voor het overige wensen we u allen nog veel moed toe. Draag zorg voor uzelf en de familie en houd het gezond.

Met vriendelijke groeten,

Paul Becue,
uw VVA-voorzitter

Omhoog

Wanneer jij besmet wordt door een virus zet je lichaam alles op alles om dat virus te lijf te gaan. Bij het coronavirus is het niet het virus zelf, maar je eigen overactieve immuunsysteem dat ervoor zorgt dat mensen overlijden. Alles weten over de strijd die jouw lichaam met het virus voert? Hoogleraar immunologie Huub Savelkoul (Wageningen Universiteit) legt het uit in deze video.

Video

Zaken in vraag stellen

De Coronacrisis zal onze samenleving voor diverse uitdagingen plaatsen en veranderingen zullen zich op termijn opdringen. De globalisering wordt in vraag gesteld. Welke strategische producten moeten hier geproduceerd worden (cf. de saga van de mondmaskers)? geen of minder bezuinigingen in de sociale zekerheid? een sterke overheid is zinvol in tijden als deze, de organisatie en toekomst van de WZC’s … Tijdens ernstige crisissen worden we altijd geconfronteerd met de zwakheden van het systeem en kan men er proberen iets aan te doen. Men moet wel oppassen niet te veel regelgeving te creëren die nog amper bewegingsruimte openlaat en je verstikt. Vooral omdat de maatschappij snel evolueert, maar de regels niet even snel aangepast worden.

Vlaamse meerderheid veronachtzaamd

Maar sommige zaken worden niet in vraag gesteld. Iedereen herinnert zich nog goed hoe half maart 2020 de NVA met Bart De Wever en een aantal andere Vlaamse partijen voor schut werden gezet. De NVA had blijkbaar met Paul Magnette bijna een akkoord bereikt, maar onder druk van zijn achterban en in samenwerking met de liberale MR werd dat via de media afgeblazen. Bart De Wever kandideerde openlijk, als voorzitter van de grootste partij in België, voor het premierschap maar de Franstaligen stelden een veto. Zij beslissen blijkbaar wat er mag en niet mag ondanks het feit dat de Vlamingen bijna 60 % van de bevolking hebben. Daarbij gaat er ieder jaar voor minstens 7 miljard euro transfers van het noorden naar het zuiden, waarvoor men ons wel enige dank verschuldigd moge zijn.

Sleutelposten voor Franstaligen

In België is het zo dat alle topbenoemingen op een 50/50-basis gebeuren, wat sterk in het voordeel is van de Franstaligen, omdat ze slechts iets meer dan 40 % van de bevolking vertegenwoordigen. Vooral de MR is goed bedeeld: ze beschikt over de meeste sleutelposten. In Europa is er Charles Michel die president is, alhoewel zijn palmares na enkele maanden mager oogst. Hij bereikte voor de Coronacrisis geen akkoord over de Europese begroting en sinds een maand horen we nagenoeg niets meer over hem. Macron en Merkel delen de lakens uit.

De MR heeft ook de Europese commissaris met Didier Reynders. Het is ongelooflijk wat die persoon de laatste 15 jaar allemaal heeft mogen doen. Hij heeft op diverse sleutelposten zijn mannetjes gepiloteerd. Ook al maken ze grove fouten, ze blijven op post. We verwijzen bv. naar de voorzitter van de vroegere Bankcommissie, Jean-Paul Servais. Tijdens de financiële crisis bleek dat men fors tekort was geschoten in het bankentoezicht, maar Servais werd als Reynders-boy benoemd tot voorzitter van FSMA (een spin-off van de vroegere Bankcommissie). Ook wij persoonlijk werden na succesvolle examens een paar keer geconfronteerd met het feit dat je als Vlaming op het ogenblik van de politieke benoeming geen kans meer had.

In België is Sophie Wilmès nu de premier. Ze stelt zich nu neutraal op, alhoewel ze in de periode als schepen in Sint-Genesius-Rode de Vlamingen niet zo goed gezind was. Het is trouwens nu bijna 10 jaar geleden dat er nog een Vlaming premier is geweest!

Maar de MR heeft zich ook op andere vlakken goed bedeeld. De gouverneur van de Nationale Bank, Pierre Wunsch, behoort ook tot die partij. En we kunnen zo doorgaan.

Hoe lang moeten de Vlamingen dat allemaal nog slikken. De wijze waarop de nieuwe en nog jonge voorzitter van de MR, Georges-Louis Bouchez zich als overtuigde unitarist rond de jaarwisseling uitliet over de defederalisering spreekt boekdelen. In een interview met De Standaard  (4-5 april 202 0) verweet hij Maggie De Block, die kritiek kreeg van de Franstaligen o.w.v. het gebrek aan mondmaskers, dat ze “met haar woordkeuze niet genoeg gevoeligheid toont, qu’elle n’a pas assez de coeur”. Het wijst op een gebrek aan respect voor de Vlaamse manier van werken, die anders is dan bij de Franstaligen. We aanvaarden dat, maar het mag wederzijds zijn. Die houding is echter niet uitzonderlijk bij hen. Men kan zich trouwens afvragen of een Franstalige minister het beter gedaan zou hebben.

Al die benoemingen zijn politiek gemotiveerd. En dat is heel nefast. Niet de bekwaamheid speelt een rol, wel tot welke partij je behoort en of men altijd op je kan rekenen. De particratie op zijn best. Politiek benoemden zijn nagenoeg onaantastbaar ook al werken ze niet goed, wat we zelf aan de lijve hebben kunnen ondervinden.

Opbod in de Coronacrisis

De Belgische staatsstructuur werkt niet goed. Dat hebben we reeds lang gezien. Sommigen willen terug naar de unitaire staat, maar dat zou opnieuw in het voordeel van de Franstaligen zijn. Ze tonen echter nu reeds een gebrek aan respect voor ons Vlamingen.

Maar een nieuw nadeel is het opbod dat we zien tussen enerzijds de regio’s en anderzijds de federale staat. Om de economie, de bedrijfswereld en de mensen te ondersteunen werden tal van budgettaire ondersteuningsmaatregelen genomen. En terecht, zolang dat maar tijdelijk blijft. Maar op de duur is het moeilijk nog het bos door de bomen te zien, vooral omdat er een opbod is tussen enerzijds de federale regering en anderzijds de regio’s. En dat is niet goed, zowel budgettair, als qua efficiëntie. De eventuele begunstigden moeten in dat moeras zelf hun weg zoeken en bij diverse administraties aankloppen.

Quid na de Coronacrisis?

Hopelijk gaat men na Corona de zaken ernstig aanpakken, maar we betwijfelen het. De Franstaligen zijn erg tevreden met de huidige toestand. Bouchez zei in het reeds vermelde interview dat er enkel een politieke crisis is in Vlaanderen!

Tal van zaken moeten aangepakt worden: het afbouwen van de politieke benoemingen, internationale en federale sleutelfuncties verdeeld onder Franstaligen en Nederlandstaligen op basis van de bevolkingscijfers, verder evolueren naar een soort van confederale staatsstructuur waar alles veel transparanter is met een duidelijke aflijning van de diverse verantwoordelijkheden, afslanking van de staatsstructuur door de afschaffing van een aantal instellingen (senaat, provincies, …)…

Die initiatieven kunnen al veel geld opbrengen en de kosten van de Coronacrisis financieren. Maar de kans bestaat dat we opnieuw in de oude gewoontes vervallen en dat men voor de gemakkelijkste oplossing zal kiezen: verhogen van de belastingen. 

In ieder geval zullen verkiezingen wel uitsluitsel brengen als men geen initiatieven neemt. De Vlaamse V-partijen hebben bijna 50 % in Vlaanderen: de Franstaligen zouden daar best eens goed over moeten nadenken.

Paul Becue

12 april 2020

DE TOPFIGUREN IN HET BEHEERSEN VAN DE CORONACRISIS  3-4-2020

Wie neemt in deze coronacrisis de beleidsbeslissingen? Wie adviseert de beleidsbeslissers? En vanuit welke raden en diensten? We zetten ze voor u op een rijtje.

Klik hier

Voor de tweede keer in 10 jaar doen de centrale banken massaal een beroep op het monetair instrument kwantitatieve versoepeling. Op korte termijn is dat nodig, maar op middellange termijn kan het nefaste gevolgen hebben.


Zwarte Zwaan

De Coronacrisis is na de financiële crisis van 2008 de ‘Black Swan’ waarop sommige zaten te wachten. De ‘Zwarte Zwaan’ is een gebeurtenis die niemand heeft zien aankomen, maar die zeer ontwrichtend is voor de welvaart. Nassim Nicholoas Taleb schreef er een managementboek over, dat in januari 2008 uitkwam. Hij beweert dat Zwarte Zwanen in toenemende mate de geschiedenis bepalen door de groeiende complexiteit van de samenleving. Desondanks wordt de factor toeval veelal ontkend en worden voorspellingen gedaan aan de hand van bestaande patronen.


Ongeziene bazooka’s

De overheden in alle landen lanceerden tal van maatregelen om de economie te ondersteunen en dat op twee vlakken. Enerzijds zijn er de budgettaire maatregelen die een gat in de begroting slaan. Duitsland pompte zo 750 miljard euro in de Duitse economie (of 22 % van het BBP). De USA ging nog verder met 2.000 miljard USD. Tijdelijke werkloosheid wordt overal ingevoerd (in België al meer dan 1 miljoen) … Een stijging van de publieke schuld is aan de huidige lage rente toch minder erg. Anderzijds laten ook de internationale monetaire instellingen zich niet onbetuigd. Ze draaiden de geldkraan open via ‘quantitative easing’, geven goedkoop leningen aan de banken om de ergste liquiditeitsnoden op te vangen en verlagen de kernrentevoeten tot 0 % om de investeringen te ondersteunen.  


Wat is ‘quantitative easing’ (QE) ?

In het Engelse financiële jargon spreekt men van quantitative easing (QE). Men vertaalt het  als kwantitatieve versoepeling of geldverruiming. Het is een vorm van directe geldschepping door een centrale bank, waarbij die effecten (zoals staats- of bedrijfsobligaties, in obligaties herverpakte hypothecaire kredieten) aankoopt en zo haar balans verzwaart. Men zegt dan ook dat drukpersen voor de geldcreatie draaien. De centrale bank kan dit als ‘lender of the last resort’ gemakkelijk doen: in principe staat er geen rem op.
Dit systeem werd vroeger reeds toegepast onder de openmarktpolitiek. Het is het verkopen of opkopen van schuldpapieren door een centrale bank aan/van andere banken of op de beurs. Die schuldpapieren zijn bijvoorbeeld staatsobligaties of directe leningen aan de andere bank met onderpand. Monetaire doelstellingen, zoals de inflatie, de rentestand of wisselkoersen worden gebruikt om richting te geven aan de implementatie van openmarktoperaties. Maar in tegenstelling tot QE was dat meer op de korte termijn (bv. 3 maand) en voor relatief bescheiden bedragen.
Men gaat er nu ook forser tegenaan. Het massaal injecteren van liquiditeiten in de markt was een troefkaart van de voormalige Fed voorzitter Greenspan, die het de eerste keer toepaste in oktober 1987 toen de Dow Jones door ‘program trading’op een namiddag met 23 % daalde. Maar na de crisis van 2008 begon het pas echt met QE. Het werd eerst vanaf 2008 gelanceerd in de USA en toen de Fed het afbouwde in 2013 begon de ECB ermee in 2014. Met de Coronacrisis zou dit jaar door de ECB 1.110 miljard euro in de markt geduwd worden!
Ook de Fed begon een nieuw QE programma voor 750 miljard USD eind maart, maar was bereid indien nodig dat voor een onbeperkte hoeveelheid te doen. Ze hield woord en op 9 april kwam er daar nog 2.300 miljard USD bij. Ze beperkte het opkoopprogramma aanvankelijk tot de obligaties van gezonde bedrijven met investeringsgraad (BBB of meer), maar nu geldt het ook voor de riskante rommelobligaties. Daardoor worden minder kredietwaardige bedrijven ondersteund, alhoewel ze dat niet verdienen.
De architect van QE is de voormalige Fed voorzitter Fred Bernanke, die in 2004 reeds die vorm van onconventionele monetaire politiek lanceerde.


Jaren ‘30

Bernanke kwam tot dit besluit door een analyse van de depressie in de jaren ’30. Toen vierde de goudstandaard hoogtij. Het hield in dat bankbiljetten inwisselbaar waren tegen goud. De maximale geldcreatie van een centrale bank was onder de goudstandaard afhankelijk van de hoeveelheid goud die ze bezat. Dat gold voor alle belangrijke munten. Maar de landen die niet bereid waren die goudstandaard tijdelijk los te laten, zagen het ergst af tijdens de depressie en moesten finaal toch ook toegeven om de geldcreatie te stimuleren. Na de tweede wereldoorlog gold de goudstandaard enkel voor de USD, maar indirect gold die ook voor de andere valuta die een vaste wisselkoers ten opzichte van de dollar hadden. Ook hier kwam in 1971 een einde aan. Sindsdien zijn er geen beperkingen meer en kan een centrale bank uit het niets veel geld creëren.


Geen monetaire financiering

QE is geen monetaire financiering van de staatsschuld, alhoewel men dat wel zou kunnen denken. De centrale banken kopen obligaties op en verzwaren zo hun balans met die aangekochte activa. De overheden hebben schuld gecreëerd. Om de QE te verminderen, kunnen de centrale banken dat gekochte papier weer verkopen, of gewoon de vervaldag afwachten wanneer de uitgevende overheid dan zijn schuld moet terugbetalen aan de centrale bank.
Monetaire financiering zou inhouden dat de centrale bank de staat direct kan financieren, zonder dat die overheidsobligaties moet uitgeven en zo zijn schulden dus niet verder ziet oplopen. Groot-Brittannië nam op 9 april een initiatief in die zin. In de eurozone botst dat trouwens op juridische obstakels, daar de directe monetaire financiering door het verdrag van Maastricht uit 1992 verboden is. Dat kwam er door Duitsland, dat nog altijd gebukt gaat onder het syndroom van de hyperinflatie in de Weimarrepubliek. Met monetaire financiering is er voor de overheden immers geen rem meer om uit te geven en op de duur zal dat leiden tot hoge inflatie door een toename van de geldhoeveelheid.
Bij QE bleef de inflatie ondanks de verwachtingen de afgelopen 10 jaar heel laag en er was zelfs gevaar voor deflatie. Dat is toe te schrijven aan verschillende factoren. Door de globalisering werden producten in het buitenland goedkoop geproduceerd. Maar de mensen verkiezen in onzekere tijden ook cash en potten het geld op. Dat belemmert de rotatie van het geld, de globale geldhoeveelheid en de inflatie.


Verstoring van de markt

Door het massaal opkopen van obligaties stijgen hun koersen en daalt de langetermijnrente. Dat is in het voordeel van bv. Italië. De ECB liet recent daarbij een regel vallen waarbij ze maximaal slechts een derde van de uitstaande schuld per lidstaat mag opkopen. Daardoor daalde de Italiaanse rente en de spread met de Duitse obligaties, hoewel voorzitster Lagarde dat een paar weken geleden nog stellig weigerde. De marktkoersen zijn dus geen weergave meer van de realiteit.
Door de continu lage rente worden activa overgewaardeerd en zeepbellen gecreëerd. We verwijzen maar naar de immobiliënsector. In België is die sinds begin jaren ’90 aan een stijgende trend bezig. Eens moet dat toch stoppen. Voor jonge mensen wordt het immers allemaal te duur.


Gebrek aan moed

De huidige maatregelen zijn er nodig om een catastrofe te vermijden. Maar als het beter gaat zou orde op zaken gesteld moeten worden en dat gebeurt amper. De laatste tien jaar hebben het enigszins bewezen. De Europese rente bleef erg laag en het QE-programma was nog maar recent aan een afbouw begonnen in Europa. Ondertussen worden de slechte leerlingen van de klas in slaap gewiegd: waarom moeten ze harde maatregelen nemen. Als het slecht gaat, springt men wel bij. Italië is een mooi voorbeeld. Sommige problemen van 2008 bleven onopgelost, maar werden verdoezeld door de lage rentes en massale liquiditeiten. Dat neigt naar het principe van de ‘moral hazard’. Door QE worden ook voor duizenden miljarden risico’s van de privé sector doorgesluisd naar de publieke, die het zelf al moeilijk heeft. Maar de overheid kan niet alles dragen. Hopelijk gaat men dat allemaal eens beseffen voordat men tegen de muur loopt.

Paul Becue

Het was begin 2020...
De mensen hadden een lange donkere winter achter de rug,
Februari was een hele onrustige maand geweest met veel stormen en veel regen.
De natuur was onrustig, alsof ze de mensen iets wilde vertellen, alsof ze de mensen ergens voor wilde waarschuwen…En toen werd het maart...

Het was maart 2020...
De straten waren leeg, de meeste winkels waren gesloten, de meeste auto's stonden langs de kant van de weg, de mensen kwamen bijna niet meer buiten en dat over de hele wereld, landen gingen op slot, de mensen konden niet geloven dat dit gebeurde, het was zo surrealistisch...Iedereen wist wat er aan de hand was

Maar de lente wist het niet
En de bloemen bleven bloeien
En de zon scheen…De eerste mooie lentedag sinds lange tijd brak aan
En de zwaluwen kwamen terug
En de lucht werd roze en blauw
Het werd later donker en 's ochtends kwam het licht vroeg door de ramen

Het was maart 2020...
De jongeren studeerden online, vanuit huis
Kinderen speelden onvermijdelijk vooral in huis
Pubers verveelden zich, ouders wisten niet wat te doen
Mensen kwamen alleen even buiten om boodschappen te doen of om de hond uit te laten
Bijna alles was gesloten …Zelfs de kantoren, hotels, restaurants en bars
Het leger begon uitgangen en grenzen te bewaken
Mensen moesten vanuit huis gaan werken
Ondernemers kwamen in de problemen
De meeste kinderen konden niet meer naar school
Er was ineens niet genoeg ruimte voor iedereen in ziekenhuizen, operaties en onderzoeken werden uitgesteld...Iedereen wist het

Maar de lente wist het niet en het ontsproot
Ze draaide onverstoorbaar haar jaarlijkse programma af
Ze schonk ons haar mooiste bloemen en haar heerlijkste geuren
Het was maart 2020

Iedereen zat thuis in quarantaine om gezondheidsredenen of preventief
Sommige mensen mochten niet meer naar hun werk, anderen móesten
Elkaar omhelzen, kussen of een hand geven was ineens een bedreiging
Iedereen moest flinke afstand tot elkaar bewaren, dat was afschuwelijk
In de supermarkt waren allerlei schappen leeg
Allerlei leuke dingen gingen niet meer door, daar werd een streep door gezet en niemand wist wanneer dat weer kon
Mensen werden beperkt in hun vrijheid terwijl er vrede was
Over de hele wereld werden veel mensen ziek en het was besmettelijk...
Er was isolatie, ziekte en paniek….Toen werd de angst pas echt!!

En de dagen zagen er allemaal hetzelfde uit...
En de weken duurden ineens veel langer...
En iedereen hoopte dat er niet nóg meer strenge maatregelen zouden volgen...
De mensen zaten vast in een film en hoopten dagelijks op dé held...
De wereld was vertraagd terwijl het geen vakantie was, niemand had dit verwacht...Iedereen wist wat er gebeurde

Maar de lente wist het niet en de rozen bleven bloeien
De magnolia stond in de knop
De vogeltjes begonnen aan hun nestjes

En toen…
Het plezier van koken en samen eten werd herontdekt
Iedereen gaf elkaar tips over leuke dingen die je met je kinderen kon doen
Er was weer tijd om te schrijven en te lezen, mensen lieten hun fantasie de vrije loop en verveling ontsproot in creativiteit
Sommigen leerden een nieuwe taal
Sommigen ontdekten kunst
Sommigen ontdekten dat ze niet écht leefden en vonden de weg naar zichzelf terug
Anderen stopten met onwetend onderhandelen
Iedereen had van de één op de andere dag veel meer tijd voor het gezin
Eentje sloot het kantoor en opende een herberg met slechts vier mensen
Anderen verlieten hun vastgeroeste relatie om de liefde van hun leven te vinden
Anderen boden aan om voor kwetsbare mensen boodschappen te doen of te koken
Iedereen wist ineens wat een 'vitaal beroep' was, deze mensen werden helden, ze werden meer gewaardeerd dan ooit
Anderen gingen op afstand muziek met elkaar maken of zingen om op deze manier samen te zijn
Mensen kregen oog voor eenzaamheid en verzonnen dingen om er iets aan te doen
Mensen herstelden van hun stressvolle leven
Mensen die elkaar niet kenden begonnen spontaan een praatje met elkaar
Sommigen maakten vliegers van papier met hun telefoonnummer erop zodat eenzame mensen ze konden bellen
De overheid ging bedrijven en zelfstandigen helpen zodat ze niet failliet zouden gaan of mensen zouden moeten ontslaan
Gepensioneerde zorgpersoneel bood zichzelf aan om te helpen in de Zorg
Uit alle hoeken kwamen vrijwilligers, iedereen wilde iets doen
Om 20:00 uur s ‘avonds gingen mensen uit allerlei landen klappen voor alle artsen, verpleegkundigen en zorgpersoneel die keihard aan het werk waren om in de zorg alles draaiende te houden

Het was het jaar waarin men het belang erkende van gezondheid en verbinding, van saamhorigheid, van sociale contacten en misschien ook van zijn roeping, dit deed iets met het collectieve bewustzijn, dit deed iets met alle mensen…
En de economie ging bijna kopje onder, maar stopte niet, het vond zichzelf opnieuw uit
Het was het jaar waarin de wereld leek te stoppen, het jaar waarin we met elkaar in de geschiedenisboeken zouden komen…Dat wisten we allemaal

En de lente wist het niet,
En de bloemen bleven bloeien, en de bomen liepen uit
En het werd steeds warmer
En er waren veel meer vogels

En toen kwam de dag van bevrijding…
De mensen keken tv en de premier vertelde iedereen dat de noodsituatie voorbij was
En dat het virus had verloren!
Dat iedereen SAMEN had gewonnen!!!
En toen ging iedereen de straat op...
Met tranen in de ogen...
Zonder maskers en handschoenen…
De buurman werd geknuffeld, alsof hij een broer was
En de wereld was mooier en liefdevoller geworden
En de mensen waren humaner geworden
En ze hadden weer waarden en normen
De harten van mensen waren weer open, en dat had positieve gevolgen
Doordat alles stil had gestaan kon de aarde weer ademen, ook zij was genezen van wat de mensen háár veel eerder hadden aangedaan

En toen kwam de zomer....
Omdat de lente het niet wist
En hij was er nog steeds
Ondanks alles
Ondanks het virus
Ondanks de angst
Ondanks de dood

Omdat de lente het niet wist,
leerde iedereen
de kracht van het leven…

Irene Vella

Proef ook bij het lezen de volle rijkdom van de Italiaanse klinkers in de originele Italiaanse tekst
Originele tekst in het Italiaans


Era l’11 marzo del 2020, le strade erano vuote, i negozi chiusi, la gente non usciva più.
Ma la primavera non sapeva nulla.
Ed i fiori continuavano a sbocciare
Ed il sole a splendere
E tornavano le rondini
E il cielo si colorava di rosa e di blu
La mattina si impastava il pane e si infornavano i ciambelloni
Diventava buio sempre più tardi e la mattina le luci entravano presto dalle finestre socchiuse

Era l’11 marzo 2020 i ragazzi studiavano connessi a discord
E nel pomeriggio immancabile l’appuntamento a tressette
Fu l’anno in cui si poteva uscire solo per fare la spesa
Dopo poco chiusero tutto
Anche gli uffici
L’esercito iniziava a presidiare le uscite e i confini
Perché non c’era più spazio per tutti negli ospedali
E la gente si ammalava
Ma la primavera non lo sapeva e le gemme continuavano ad uscire

Era l’11 marzo del 2020 tutti furono messi in quarantena obbligatoria
I nonni le famiglie e anche i giovani
Allora la paura diventò reale
E le giornate sembravano tutte uguali

Ma la primavera non lo sapeva e le rose tornarono a fiorire
Si riscoprì il piacere di mangiare tutti insieme
Di scrivere lasciando libera l’immaginazione
Di leggere volando con la fantasia
Ci fu chi imparò una nuova lingua
Chi si mise a studiare e chi riprese l’ultimo esame che mancava alla tesi
Chi capì di amare davvero separato dalla
vita
Chi smise di scendere a patti con l’ignoranza
Chi chiuse l’ufficio e aprì un’osteria con solo otto coperti
Chi lasciò la fidanzata per urlare al mondo l’amore per il suo migliore amico
Ci fu chi diventò dottore per aiutare chiunque un domani ne avesse avuto bisogno
Fu l’anno in cui si capì l’importanza della salute e degli affetti veri
L’anno in cui il mondo sembrò fermarsi
E l’economia andare a picco

Ma la primavera non lo sapeva e i fiori lasciarono il posto ai frutti
E poi arrivò il giorno della liberazione
Eravamo alla tv e il primo ministro disse a reti unificate che l’emergenza era finita
E che il virus aveva perso
Che gli italiani tutti insieme avevano vinto
E allora uscimmo per strada
Con le lacrime agli occhi
Senza mascherine e guanti
Abbracciando il nostro vicino
Come fosse nostro fratello

E fu allora che arrivò l’estate
Perché la primavera non lo sapeva
Ed aveva continuato ad esserci
Nonostante tutto
Nonostante il virus
Nonostante la paura
Nonostante la morte

Perché la primavera non lo sapeva
Ed insegnò a tutti
La forza della vita.

Irene Vella

Het corona-isolement zal nog een tijd duren en op die manier ontstaat er ruimte voor lectuur. En dan komt het erop aan een geschikt boek te vinden dat je dagen in de ban houdt.

De biografie van generaal De Gaulle door de Britse historicus Julian Jackson, die in 2018 verscheen, is zo’n mooie kluif. Het is een turf van 784 bladzijden, je bent er een tijdje zoet mee. Maar als je aan de laatste bladzijde gekomen bent, is het precies of je afscheid neemt van een goede vriend met wie je enkele aangename vakantiedagen gesleten heb en kijk je wat rond met het idee ‘en nu moet ik iets vinden dat even goed is, dat zal niet gemakkelijk zijn’.

Ik kocht het boek in de taal waarin het geschreven is, het Engels, en zo kom je in een andere sfeer dan als het in de moedertaal van De Gaulle zou zijn. Het is zoals de beroemde Duitse roman ‘Parfum’ van Patrick Süskind. Dat boek heb ik in het Frans gelezen omdat ik onvoldoende Duits ken, maar ik had de indruk dat het Frans meer geschikt was voor die thematiek dan het Duits, hoewel die taal de troef van de oorspronkelijkheid heeft.

Het is dus wennen om honderden pagina’s over De Gaulle te lezen in de taal van Churchill. Het heeft wel het voordeel van de afstandelijkheid en de typisch Britse ironie komt goed tot uiting.

Jackson is hoe dan ook goed vertrouwd met de Franse samenleving en geschiedenis. Zo vertelt hij hoe De Gaulle, wiens naam niets met Gallië te maken heeft maar een verschrijving is van het Vlaamse ‘Vandewalle’, in het begin van de twintigste eeuw naar het internaat in Antoing bij Doornik gestuurd wordt om zo te ontsnappen aan de Franse onderwijswetten, die ‘la laïcité’ centraal stelden en het katholiek onderwijs het leven lastig maakten. Het verblijf in Antoing werd door de familie De Gaulle gezien als een uiting van trouw aan de eigen levensbeschouwing en niet als een vorm van verraad zoals de adellijke ‘emigrés’ die tijdens de Franse revolutie hun land verlieten en zo voor een hersenvlucht uit hun land zorgden. Ongewild werd het verblijf in Antoing een voorbereiding op de ballingschap in Londen tijdens de Tweede Wereldoorlog. De generaal baseerde zijn gedrag toen evenmin op rebellie, maar op eergevoelen.

De oorlogsjaren, toen De Gaulle - na de nederlaag in de lente van 1940 - Frankrijk opnieuw een gezicht moest geven, krijgen natuurlijk veel aandacht. Smalend werd hij ‘Charles sans terre’ genoemd. De Gaulle wist soms niet uit welk hout pijlen te maken. Zo dacht hij er tijdens de krijgsverrichtingen aan om het Franse leger terug te trekken naar het Bretoense schiereiland en daar te blijven stand houden, bevoorraad vanuit Engeland. Het ‘réduit breton’ was een soort prefiguratie van het dorp van Asterix.  Het concept bleek totaal onuitvoerbaar.

Met de geallieerden, uit wiens handen hij at, had hij een gespannen verhouding. In december 1944  overwoog Eisenhouwer om de Franse troepen uit het pas bevrijde Straatsburg terug te trekken. Op die manier wou hij reserves vrijmaken om het hoofd te bieden aan het Duitse offensief in de Ardennen. De Gaulle weigerde op dat verzoek in te gaan en kondigde aan dat hij van Straatsburg het ‘Franse Stalingrad’ zou maken door de stad huis na huis te verdedigen. Het was insubordinatie die de latere Amerikaanse president hem nooit vergeven heeft.

Na de oorlog streefde De Gaulle naar een democratisch regime met een sterke uitvoerende macht, maar hij slaagde er niet in om die idee door te drukken. De herinnering aan het Vichy-regime woog te zwaar. Slechts in 1958 kwam hij, relatief onverwacht, opnieuw aan de macht door de crisis in Algerije. Ook toen werd hij ervan verdacht om stommelings het parlement buiten spel te zetten. Zijn verweer was: ‘Denken jullie dat ik op 68-jarige leeftijd nog een loopbaan als dictator zal aanvatten?’ Waarop zijn critici fijntjes opmerkten dat Pétain 84 jaar was in 1940.

Als president ging zijn aandacht vooral naar de buitenlandse politiek. Hij kon zich dat permitteren gezien de stevige economische groei in de ‘golden sixties’. De wereld was toen getekend door de Koude Oorlog en De Gaulle speelde dikwijls ‘cavalier seul’, soms tot ontsteltenis van zijn adviseurs. Hij zorgde voor ontspanning met Duitsland, hoewel hij in het begin geloofde in een terugkeer naar diverse kleinere Duitse staten als waarborg voor een mogelijke Duitse wederopstanding. Een soort terugkeer naar de situatie van vóór de eenmaking in de negentiende eeuw dus.

Dikwijls was hij onvoorspelbaar. De eerste zin van zijn memoires luidt : ‘Toute ma vie, je me suis fait une certaine idée de la France’. Jackson merkt op : ‘It was not always the same idea’ . Binnen het gaullisme, dat algemeen als een conservatieve ideologie beschouwd wordt, was er ruimte voor een linkse tendens met aandacht voor een sterke rol van de staat. Hij reed graag tegen de kar van de Amerikanen en steunde de ontvoogding van Zuid-Amerika. Maar tijdens de Cubacrisis stond hij pal achter president Kennedy. Paraguay gaf een postzegel uit waarop dictator Stroessner figureert samen met generaal De Gaulle, als twee ‘vaders des vaderlands’. De Gaulle had daar blijkbaar geen bezwaar tegen, hoewel Stroessner als een vazal van de Verenigde Staten beschouwd werd. 

De Europese eenmaking zag hij vooral als een middel om de leidende rol van Frankrijk in eer te herstellen nadat die, al sinds de nederlaag in Waterloo, steeds meer achteruit geboerd was.

Voor een 65 jarige lezer is het aangenaam om op het einde van het boek herinnerd te worden aan gebeurtenissen uit zijn prille jeugdjaren: de bomaanslagen door de OAS in Parijs, de affaire Ben Barka, namen als Couve de Murville en Pompidou, de revolte van mei ’68.

Bepaalde momenten vraag je je af of het niet interessanter is een actueler boek te lezen. Dit jaar is het vijftig jaar geleden dat De Gaulle overleed.

Maar de charme van een afgewerkt stuk geschiedenis te zien herleven, is sterk. Zij overstijgt de waan van de dag. Soms merk je dat problemen waar we nu mee kampen, meer dan een halve eeuw geleden al de kop op staken. De Gaulle wijst er op hoe de wereld toen al een eenheidsworst werd waarbij iedereen naar dezelfde supermarkten trekt, dezelfde boeken leest, identieke voetbalstadiums bezoekt en dezelfde films bekijkt. Het is in een dergelijke wereld dat een figuur als de legendarische generaal, die soms aan Don Quichotte doet denken, leven in de brouwerij brengt.


Bruno Comer

Ik mis jullie. Ok, het hoge woord is eruit. Ik dacht dat ik mijn identiteit als leraar ontleende aan mijn ervaring, vakkennis, didactische en pedagogische kwaliteiten en humor (smaken verschillen), maar niets blijkt minder waar. Nu we gedwongen thuisonderwijs verzorgen en krijgen met z’n allen, besef ik dat het element waarvoor ik in de eerste plaats in het onderwijs werk, het directe contact met leerlingen is.

Natuurlijk, we hebben Microsoft Teams en Itslearning en een werkende webcam, maar dat is toch niet hetzelfde. Het leerlingcontact is er niet minder om; de inhoudelijke vragen stromen binnen. Welke boek past, naast Biefstuk van Judith Eykelenboom, bij het thema ‘ontwrichte gezinssituatie’? (antwoord: Het smelt – Lize Spit, Zoon uit Spanje – Tessa de Loo, De helaasheid der dingen – Dimitri Verhulst, Zomervacht – Jaap Robben enz.) Mag ik Mazzel tov van Margot Vanderstraeten lezen? (Antwoord: absoluut. Dit boek neemt je echt mee in een andere cultuur waarover je heel weinig vooraf weet én het is prachtig geschreven).

Zelfs het mondeling literatuur havo 5 gaat gewoon door. We hadden als sectie al voorgesorteerd op mogelijke sluiting van de scholen, dus nu moeten leerlingen hun presentatie opnemen en opsturen via WeTransfer. Bij ons op school lezen ze in de tweede helft van havo 5 drie boeken met een inhoudelijke of thematische overeenkomst. Leerlingen doen onderzoek naar de overeenkomsten en verschillen en gebruiken een zelf geformuleerde hoofdvraag als kapstok. Enkele voorbeelden: ‘Welk verband zit er tussen het inkomen en het gedrag van de personages uit het boek?’ Of ‘Welke rol heeft theater in de drie gekozen boeken?’

De eerste video’s druppelen binnen en wat opvalt is hoe makkelijk leerlingen omgaan met de beperkte mogelijkheden. Strijkplanken worden gebruikt als laptopsteun, schemerlampen zorgen voor een goede belichting en na de eerste aarzelende zinnen, spreken ze als een volleerd vlogger recht in de camera. Nadat ik de video heb bekeken en vragen heb genoteerd, start ik op een afgesproken tijdstip een chat in Teams en dan begint de vragenronde van vijf minuten. Ik hoop voorzichtig dat, nu de leerling de regie over het mondeling volledig in eigen handen heeft, er nóg beter wordt nagedacht over analyse van de boeken aan de hand van de hoofdvraag, hetgeen de kwaliteit zeker ten goede komt.

En toch komt dit hele thuisonderwijs niet eens in de buurt van de heerlijke hectiek (alliteratie!) in een klaslokaal om, bijvoorbeeld, woensdag het zevende uur (vwo 5). Stiekem mis ik de halflege zakken chips die snel voor binnenkomst in de tas worden gefrommeld, de grapjes bij de deur over de telefoontas (‘gelukkig is elke leraar lekker consequent daarmee’), het zeuren over ‘weer een les leesvaardigheid’. Maar vooral mis ik het tempo van een les. Vraag hier, opmerking daar, stijgend volume op tijd de kop in drukken, oog houden op de volgende vinger, de leerling het werk laten doen zonder dat hij/zij het zelf doorheeft. Nu de snelheid en dynamiek uit de lesdag zijn gehaald, valt er voor mij een groot deel van het ‘spel’ dat lesgeven heet, weg. Dat is even wennen, maar ik ben me al aan het beraden op een alternatief. Ik ga havo 4 volgende week vragen om tijdens de les in Teams ‘gewoon normaal te doen’. Ik ben benieuwd hoe snel ik de muteknop moet zoeken.

Brontekst

Omhoog

Nadia Sels is classica en cultuurwetenschapster. Ze doceert kunstgeschiedenis aan PXL-MAD School of Arts in Hasselt en mythologie aan de Universiteit Gent.

Zij schrijft op 3 april 2020 een brief aan haar lockdown-lotgenoten.

Zij verwijst daarbij vooral naar de vergeten zonde van de acedie, Lat. Acedia.
Het is de demon van het middaguur.
Dat is een plaag die volgens Giorgio Agamben die de middeleeuwen erger teisterde dan de pest.
‘Wat als het echte probleem juist is dat we nu met onszelf alleen zijn en luid en duidelijk horen wie we willen zijn en wat we zouden moeten doen?’

Neem de ruimte om met Nadia Sels mee te denken.

Klik hier

Jan Van Damme geeft enkele tips om te voorkomen dat leerlingen leesachterstand oplopen door de coronacrisis.

Sinds enkele jaren weten we dat veel lagereschoolkinderen in Vlaanderen te weinig lezen en dat hun niveau van begrijpend lezen mee daardoor ondermaats is. De coronacrisis dreigt dat probleem te vergroten. Tenzij we doordacht optreden en van die crisis gebruikmaken om het leesprobleem aan te pakken.

Lees in elk geval verder

Klik hier

We vestigen de aandacht op de vele interessante artikelen die geregeld verschijnen op de Facebookpagina van de VVA.

Klik op het Facebookicoontje of log in met je Facebookaccount.

- OUDEREN BESCHERMEN, NIET BESTRAFFEN

13-4-2020

Marijke Roscam – Vrije tribune 13 april 2020

Zeker in crisistijden is het volgen van nieuws heel belangrijk voor studenten. Zo hoopte ik informatie, cijfers en inzicht te krijgen over de invloed van de coronacrisis op het dagelijkse leven van ouderen. Als studente ouderencoaching had ik vooral interesse voor het menselijke aspect van de crisis. Ik stelde vast dat het opbod aan maatregelen een enorme invloed heeft op de leefwereld van ouderen. De grens tussen bescherming en opsluiting is dun.

Lees zeker verder

- THUIS – JA, LANG THUIS EN ACTIEF BLIJVEN 

12-4-2020

Maaike Van Melckebeke

Dat is hier zo stil? Buiten de doos denken.

Het vraagt een heel dorp om kinderen op te voeden, dus waarom zouden we het vraagstuk thuiswerken met kinderen alleen moeten kraken? Een hele dag digitaal huiswerk is zelfs voor de meest plichtbewuste puber geen optie en voor kleuters is het concept alleen spelen al helemaal vreemd. Daarom verzamelen we ook deze week de beste tips van het internet.

DE BESTE TIPS VAN HET INTERNET

- WIE DURFT NOG OP EEN CRUISESCHIP STAPPEN?

12 april 2020

PETER VANTYGHEM

OVER EEN MAAND VAREN DE CRUISESCHEPEN ALWEER UIT

Terwijl tientallen besmette cruiseschepen doelloos ronddobberen, maakt de sector zich op om over een maand weer uit te varen. Zullen de klanten komen?

Wie durft straks nog op een cruiseschip te stappen? Neil Palomba, directeur van de Europese marktleider Costa Cruises, twijfelt niet. ‘Selecteer het land waar u woont en begin maar te dromen van uw volgende cruise!’, verwelkomt de homepage van zijn bedrijf de bezoeker. Nu al kunnen passagiers hun mediterrane of Scandinavische droom boeken, om vanaf begin juni de ‘Costa Experience’ opnieuw ten volle te beleven.
Veel keuze heeft Palomba, en met hem de hele cruisesector, niet. Elke dag dat de mondiale vloot van bijna 500 cruiseboten niet ergens met passagiers over een oceaan of zee vaart, loopt de sector inkomsten mis en verliest hij aan waarde. Dit jaar werd een recordcijfer van 32 miljoen klanten verwacht op de schepen van onder meer Royal Caribbean, Cunard, Holland America, Princess en vooral van de marktleider Carnival. Dat record zal de sector niet halen, maar halverwege mei varen de eerste schepen alweer uit. Time is very big money.

Lees het hele artikel

- COVID-19 VERSPREIDT ZICH MOGELIJK VIA DE LUCHT: WAT WETEN WE PRECIES?

Trui Engels

De ondertussen bekende Amerikaanse viroloog Anthony Fauci lanceerde onlangs een klein bommetje over de verspreiding van SARS-CoV-2. Het virus zou namelijk ook via spraak en ademhaling overgedragen worden. Hoe bezorgd moeten we zijn?

Dat het nieuwe coronavirus zich verspreidt via hoesten en niezen, al dan niet rechtstreeks of via oppervlaktes, weten we al van bij het begin van de coronacrisis. Maar de Amerikaanse viroloog en presidentieel adviseur Anthony Fauci kwam vorige week met het ietwat meer verontrustender nieuws dat het virus zich ook overzet wanneer mensen spreken en ademen.

Dat blijkt uit meerdere eerste, weliswaar beperkte wetenschappelijke resultaten die aan het Witte Huis werden bezorgd.

Het feit dat SARS-CoV-2 mogelijk 'airborne' is, zoals de wetenschap deze luchtoverdraagbare virussen noemt, zou een lang gezochte verklaring kunnen zijn voor waarom asymptomatische patiënten en mensen met milde symptomen zo besmettelijk zijn, ook al hoesten en niezen ze amper. Het virus dat het erg besmettelijke mazelen veroorzaakt, een ziekte met een erg hoog reproductiegetal van 12 tot 18, is bijvoorbeeld zo'n airborne virus.

Lees verder

- CORONAVIRUS: BLIJF IN BEWEGING!  

10-4-2020

6 TIPS OM THUIS AAN SPORT TE DOEN

Lees die tips aandachtig

- ETHIEK GAAT OM MEER DAN PROCEDURES   

10-4-2020

Ethiek staat machteloos zonder een gedegen maatschappelijke organisatie en een rechtvaardig zorgbeleid, schrijft Ignaas Devisch.

Hij doceert medische filosofie en ethiek aan de UGent.

De afgelopen weken werkte ik in België mee aan diverse richtlijnen en adviezen in de zorg. Dat gebeurde voorheen ook weleens, maar nooit had ik het gevoel dat het er zo hard toe deed als nu. Het idee dat beslissingen over het leven van sommige mensen mee richting krijgen door wat je samen met anderen op papier zet, is zelfs ronduit beangstigend. Uiteraard worden er ook zonder papier beslissingen genomen en is de kans op willekeur groter. Maar de vraag hoe mensen met diploma’s als dat van mij hierbij betrokken kunnen worden, heeft me diep doen nadenken over de plaats van ethiek in onze samenleving.

Lees verder

- SYMPTOMEN VAN CORONAVIRUS – HOE WEET IK OF IK CORONAVIRUS HEB?

9-4-2020

Maarten Keulemans

De ene beleeft symptomen als ‘een grieperig avondje’, de ander zegt ‘ik heb me nog nooit zo slecht gevoeld’. Nu het coronavirus om zich heen grijpt, duiken in de media steeds meer ervaringsverhalen op van mensen die de ziekte hebben doorgemaakt. Wat opvalt: ‘covid’ kent nogal wat vormen.

De meest voorkomende vorm is de milde. De 13-jarige Jasper, aan het woord in jongerenkrant Seven Days, was verbaasd dat hij bij een onderzoek van zijn gezin positief testte: hij had nergens last van. Anderen hebben een paar dagen ‘lichte koorts’ of ‘een verkoudheidje, zoals iedereen weleens heeft’. Een droge hoest, eventueel wat koorts: dat zijn bij milde gevallen de meest gehoorde symptomen.

Lees verder

- GENEESKUNDE IN TIJDEN VAN SCHAARSTE       

7-4-2020

Prof. dr. Peter Messiaen
Diensthoofd van de afdeling infectieziekten en immuniteit (Jessaziekenhuis)

“De coronacrisis brengt onze door overvloed gekenmerkte landen even terug naar een soort geneeskunde die we niet meer gewoon zijn.”

Het leek een onbeduidend item in Het journaal: het belangrijkste vluchtelingenkamp op de Griekse eilanden was onder quarantaine geplaatst omdat er covid-19-gevallen vastgesteld waren. Meer dan 23.000 mensen zitten in erbarmelijke omstandig­heden opeengepakt in kamp ­Moria op Lesbos. Ook in ‘normale omstandigheden’ zou je uitbraken verwachten, bijvoorbeeld van tuberculose. Maar covid-19? Daar was niemand op voorbereid.

Misschien een lichtpuntje: in de kampen zitten vooral jongere mannen en vrouwen, jonge gezinnen met kinderen, waardoor de kans op apocalyptische beelden wellicht iets kleiner is. Maar nu alle Europese camera’s zijn weggedraaid en focussen op de malaise in eigen land, zal er sowieso niet veel nieuws doorsijpelen uit deze buitenposten van het continent.

Het doet me nadenken over de aanpak van deze coronacrisis in onze hoogtechnologische samenlevingen. Soms lijkt het alsof al wat vergeelde recepten uit het handboek Gezond­heidsstructuren en ­-beleid in lage-inkomenslanden herontdekt worden bij ons.

Lees verder

- WAT ZEGT DE WETENSCHAP: HOELANG BLIJFT HET CORONAVIRUS ERGENS OPZITTEN? (video)              

6-4-2020

- AFSTANDSONDERWIJS? STUDENTEN VERKIEZEN AFTANDS ONDERWIJS

6-4-2020

Carl De Strycker ziet dat docenten worstelen om digitale colleges te geven en studenten om leerstof op hun eentje te verwerken. De universiteiten hadden het anders kunnen aanpakken.

Zowat de hele wereld staat stil, maar op de universiteiten lopen de colleges gewoon door via afstandsonderwijs. Iemand liet noteren dat de overschakeling naar digitaal onderwijs wonderlijk vlot ging. Niets is minder waar. Docenten en studenten hebben moeite met de nieuwe situatie, omdat ze niet voorbereid waren op afstandsonderwijs.
Laat ik beginnen bij de universiteiten. Die stellen geen infrastructuur ter beschikking om aan goed digitaal onderwijs te doen. De universiteiten waar ik werk, meldden op vrijdag 13 maart dat de lessen vanaf maandag via afstandsonderwijs zouden plaatsvinden. Maar behalve de suggestie dat je eens naar Teams moest kijken, kwamen er geen instructies of tips. Wel waren we verplicht om na het weekend te melden hoe we het zouden aanpakken.

Lees verder

- GEEN ZICHT OP CATHARSIS    

6-4-2020

Bericht uit Genua van Ilja Leonard Pfeiffer

We zitten aan het open raam. Nutteloze zon weerkaatst van het lege plein. We horen buren ruziemaken. Zij verwijt hem alles wat ze hem altijd verwijt en dat ze er genoeg van heeft. Hij antwoordt dat juist hij degene is die er genoeg van heeft. ‘Tu vivi male questa situazione’, zegt zij. Hij verdedigt zich door te zeggen dat iedereen slecht leeft in deze situatie. Omdat ze beiden gelijk hebben, beginnen ze bij gebrek aan nieuwe, stimulerende conflictstof maar ruzie te maken over de koffie.

Lees verder

- WAT LEERDEN ONZE SCHOLIEREN TIJDENS DE AFGELOPEN WEKEN OVER GELUK, ONDERWIJS EN WAT ÉCHT TELT IN HET LEVEN?      

4-4-2020

Of misschien luidt de vraag beter: wat konden volwassenen van de Vlaamse scholieren leren? In het bonte weefsel van persoonlijke reacties, gedichten, memes, tekeningen, instagrampagina’s, posters en collages die de Vlaamse scholieren op “de5vragen.com” lieten publiceren, vonden we een aantal rode draden.

Het zijn er zeven:
- Social distance of sociale nabijheid?
- Geluk zit in kleine dingen.
- De nieuwe helden sont arrivés:
- Het onderwijs is zo slecht nog niet
- Verveling is goed voor creativiteit
- Samen zijn we sterker
- Schrijven helpt

Gepuurd uit de bevraging van https://de5vragen.com/

- VATBAARDER VOOR PANDEMIEËN   

2-4-2020

Globalisering en een veranderende levensstijl maken de wereld vatbaarder voor pandemieën. Dat zegt microbioloog Bruno Verhasselt (UZGent).

DS Audio 23’47”

Een minuscuul virus dat zelfs onder een gewone microscoop niet zichtbaar is, legt de hele wereld lam. Dat is ontzagwekkend. Maar Bruno Verhasselt (UZGent) weet dat je micro-organismen best niet onderschat. Als microbioloog heeft hij een aparte kijk op de crisis die het nieuwe coronavirus ontketent. Het zou kunnen dat het nieuwe virus een blijver is, zegt hij. Maar ook: ‘De verwachting is dat het geleidelijk aan zich wat zal aanpassen aan de mens, en de mens aan het virus.’

- SCHRIJNENDE SCHEIDINGEN IN DEZE BARRE TIJD    

31-3-2020

Liefde in tijden van corona: 'Als dit nog lang duurt, zal hij mij niet meer herkennen'

Ann Peuteman

Van jonge tieners tot hoogbejaarden: honderden Vlamingen zijn bang dat hun relatie de semilockdown niet zal overleven of dat ze hun geliefde zelfs nooit meer zullen terugzien.

Natuurlijk is er geen probleem om bij je lief te zijn - hoe schoon is dat!' Dat zei Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA) kort na de aankondiging van de semilockdown in Het Journaal. Naast je eigen gezinsleden mag je nog met één andere persoon contact hebben, en dat kan dus perfect je geliefde zijn. Een pak van het hart van veel koppels die niet samenwonen, natuurlijk. Al zijn sommigen er toch niet helemaal gerust op. Niet onterecht, zo blijkt. Afgelopen week werd een Gentse vrouw door de politie tegengehouden toen ze onderweg was naar Knokke-Heist, waar de man woont met wie ze al jaren een latrelatie heeft. Ze probeerde nog uit te leggen dat het mocht van Jan Jambon, maar toch moest ze rechtsomkeert maken.

Er zijn zoveel verschillende relationele situaties. De crisis berokkent ze allemaal pijn, schrijnende pijn.

Lees verder

- LUISTER OM TE BEGRIJPEN, ZEKER NU JE OP ELKAARS LIP ZIT

23-3-2020

Communicatie Tijdens deze corona-quarantaine is een ruzie met je partner snel gemaakt. Journalist Anouk Kragtwijk leerde vorig jaar Geweldloze Communicatie, die lessen komen nu van pas.

Ik heb net midden op tafel de zakken van mijn jas geleegd als mijn vriend naar beneden komt. Ik hang boven de troep, maar ben de wasknijper, de poepzakjes, hondenbrokjes en bonnetjes eigenlijk allang vergeten en kijk gebiologeerd naar een filmpje op mijn mobiel van iemand die toiletpapier hooghoudt. Mijn vriend loopt naar mij toe en met een veeg gooit hij al mijn spullen op de grond. „Ik wil een lege tafel. Hoe vaak moet ik dat nog zeggen?” Ik ontplof bijna van zijn kinderachtige gedrag. „Ik ga dit dus echt niet opruimen. Als je iets van me wil, moet je het maar normaal vragen.”

Inderdaad. Ook bij ons is het gezellig tijdens deze corona-quarantaine. We zitten op elkaars lip en dat brengt niet het beste in ons naar boven. We zijn niet de enigen. Mensen klagen op Twitter en in mijn omgeving over hun partner. Wat doe je met een man die de hele dag in zijn pyjama rondloopt? Of iemand die geen zak doet in het huishouden? Een geliefde die wil gaan winkelen, terwijl jij vindt dat jullie nu thuis moeten blijven? Zoals relatie- en gezinstherapeut Eliane Wiebenga zegt: „Alle relaties zijn in een hogedrukpan terechtgekomen. En dat legt dingen bloot die je normaal wel een uurtje volhoudt maar niet 24 uur per dag, zeven dagen per week.”

Lees verder

- ‘ECHT, PAPA, MET JOU VALT NIET TE VERGADEREN!  

29-3-2020

Eva Berghmans

Een gezin is geen bedrijf. Toch passen veel mensen deze dagen managementtechnieken toe in hun gezin. Hoe houd je een productieve gezinsvergadering? ‘Laat de kinderen oplossingen bedenken.’

Dag vijf. We zitten rond de tafel om even te evalueren hoe we het ervan afbrengen, als gezin in semi-quarantaine. Niet zo slecht, denken we. We maken geen ruzie, we vervelen ons niet – al valt het ons vandaag zwaar om een namiddagactiviteit te bedenken. De ene wil een sessie yoga en stretchoefeningen, de andere wil pingpongen, nog een ander wil lezen, en de laatste heeft geen idee. Niemand wil iets met genoeg overtuiging om ook de anderen te enthousiasmeren. Lena (12), die de afspraken naar goede gewoonte op het schema aan de keukenmuur zet, vult de namiddag dan maar zelf in: ‘à l’aise’, noteert ze. Wat al bij al geen slechte samenvatting is van die eerste schoolweek-zonder-school.
Lena heeft wel een paar bezorgdheden die ze tijdens de vergadering op tafel legt. Het voornemen om elke weekdag om halftien aan het (school)werk te beginnen, blijkt in de praktijk niet zo goed te werken, dat zou ze graag anders zien, al wil ze er haar wekker niet voor zetten. Ook vreest ze dat ze intussen zoveel schooltaken gekregen heeft, dat ze ze niet zal afkrijgen. En ze pleit voor een gezamenlijk leesmoment.

Lees verder hoe het er in de gezinnen in deze moeilijke tijden aan toegaat

- DE TOESTAND IN HET VIRGA JESSE ZIEKENHUIS HASSELT  

27-3-2020

KASPER GOETHALS

REPORTAGE Limburg wordt het hardst getroffen door corona. In het Hasseltse Jessa Ziekenhuis is de tol hoog, ook voor wie op intensieve zorg werkt. ‘Velen zullen denken: wat heb ik gedaan, wat heb ik gezien?’

‘Als de curve straks niet afbuigt, hebben wij een probleem’

HASSELT-Gisterenmiddag (woe. 25-3), het Jessa Ziekenhuis in Hasselt. Een dokter op de intensieve zorg steekt zijn arm triomfantelijk in de lucht. Hij heeft net een mensenleven gered. Kort jubelt de jongeman bij zijn collega’s aan de centrale tafel. ‘Kijk naar zijn hartslag: de lieve man in die kamer blijft leven.’ De ontlading is groot, maar duurt maar een paar seconden. Andere patiënten eisen meteen weer alle aandacht op.
In het ziekenhuis liggen ondertussen 22 patiënten met covid-19 op intensive care. In deze vleugel liggen er twaalf. Vanaf twee schermen aan de centrale desk volgen verplegers hen op. Op videobeelden zien ze de patiënten liggen. Hun hartslag en andere parameters volgen ze op een ander scherm. Er zijn mannen en vrouwen, tachtigers en veertigers. Sommigen zijn wakker, anderen liggen onder sedatie aan een beademingsmachine. De sfeer is gespannen. Het personeel hier draait nu al vaak extra shiften. Alles is onder controle, zegt iedereen, maar de angst dat het moeilijkste nog moet komen, is voelbaar. Enkele patiënten liggen zestien uur aan een stuk op hun buik, in een laatste poging om de beademing beter te laten verlopen terwijl hun lichaam tegen het nieuwe coronavirus vecht.

Lees de hele reportage

- DE DIEPERE BETEKENIS VAN DE CORONACRISIS OP WERELDVLAK 

26-3-2020

‘De VS worden het grote rampgebied, dat wordt hartbrekend’

Geert Mak geeft zijn visie op het wereldomvattend gebeuren in deze pademische context – 23 maart 2020

Het coronavirus herschrijft nu al de geschiedenis van onze jonge 21ste eeuw. ‘In Europa is het gebrek aan solidariteit tussen de lidstaten soms nog schokkend’, zegt schrijver Geert Mak. ‘En China is nu plots genereuzer dan de VS, die het grote rampgebied dreigen te worden.’

Lees verder

- ONLINE LESGEVEN LITERATUUR UNIVERSITEIT GENT 

25-3-2020

In coronatijden is online lesgeven een optie. De omstandigheden nopen lesgevers flexibel te zijn en nodigen uit zich in ijltempo andere (digitale) lestechnieken en -programma's aan te leren. De studenten hebben alle begrip, kan ik getuigen. De signalen die ik opvang, zijn hartverwarmend. Vanochtend nam ik mijn tweede hoorcollege op. Het auditorium was al om 8.30u ontsmet en Tom Goedertier, portier en betrouwbaar manusje-van-alles, was speciaal naar de faculteit gekomen om mij op de digitale weg te zetten. Alle dank aan iedereen die dit mogelijk maakt en zonder meer voor technische ondersteuning zorgt. Dank aan MultiMedia, aan de studenten die per mail laten weten of ik nog voldoende verstaanbaar ben. Indien er dit academiejaar al een facultaire onderwijsprijs wordt uitgereikt, dan verdienen alle collega's de onderscheiding, het onderwijzend personeel als UGent-collectief. Zonder meer!

Klik door

- HISTORICUS WALTER SCHEIDEL OVER DE CORONACRISIS: ‘WE KUNNEN IN EEN ANDER MAATSCHAPPELIJK EVENWICHT TERECHTKOMEN’    

21-3-2020

• 19/03/20 - Jef Poortmans - redacteur Trends

De Oostenrijkse historicus Walter Scheidel laat zijn licht schijnen over de strijd tegen het coronavirus en de maatschappij na de crisis.

Het is nog niet te voorspellen hoe zwaar en diep de coronacrisis zal zijn. Gaat ze de geschiedenisboeken in als een kantelmoment richting een geheel nieuw samenlevingsmodel? Historici zullen zich over enkele jaren over die vraag buigen.
In de zoektocht naar historische parallellen komt men al snel uit bij het werk van de Oostenrijker Walter Scheidel, hoogleraar geschiedenis aan de vermaarde Amerikaanse Stanford-universiteit. Zijn onderzoek en boeken gaan over de geschiedenis van ongelijkheid en de opkomst en de ondergang van wereldmachten. Zijn recentste boek gaat over de ondergang van het Romeinse rijk. In het boek daarvoor, The Great Leveler, beschrijft hij hoe enkel grote rampen of gewelddaden in staat lijken te zijn de economische ongelijkheid terug te dringen. Dat idee lijkt in de huidige omstandigheden plausibeler dan enkele weken geleden.
Geschiedkundigen wagen zich niet graag aan voorspellingen. Toch laat Scheidel vanuit de werkkamer van zijn flat in New York voorzichtig zijn licht schijnen over het historische gewicht van de maatschappelijke en economische crisis waarin we ons bevinden.

Lees het volgende interview met Walter Scheidel

- HOE BESCHERM IK ME TEGEN CORONABESMETTING BIJ HET WINKELEN?
  
20-3-2020

Blijf zo veel mogelijk thuis, luidt het advies van de regering in coronatijden. Maar eten halen moeten we hoe dan ook doen. Hoe loop je zo weinig mogelijk risico om besmet te raken?

De groentjes aanraken. Buiten in de rij gaan staan. Binnen elkaar passeren in de gang van de droge voeding. Wat mag nog, wat kunnen we niet vermijden?
Eerst het goede nieuws: Comeos, de sectorfederatie die de Belgische handel en diensten vertegenwoordigt, merkt dat de beperkingsregels (1 klant per tien vierkante meter) werken. ‘De rust is weergekeerd’, zegt woordvoerder Hans Cardyn. ‘Er wordt wat minder gehamsterd, de medewerkers hebben tijd om de rekken weer aan te vullen, zodat alles beschikbaar blijft voor iedereen.’

Toch blijft het belangrijk voor jezelf én de anderen om verantwoord te winkelen. We sommen een aantal tips op.

Lees die zes (6) tips

- CORONAVIRUS: 9 AANDACHTSPUNTEN             

 17-3-2020

Vlaanderen / Onderwijs - 16 maart 2020

De eerste schooldag-met-coronamaatregelen is achter de rug. Dankzij de indrukwekkende inzet van directeurs en leraren is de opvang van start gegaan, werd overlegd met collega's, werden taken klaargezet voor de leerlingen. Dat er nog veel vragen zijn, is niet meer dan logisch. Het beleidsdomein Onderwijs & Vorming verheldert graag een en ander voor je.

In deze update lees je een antwoord op deze 9 vragen:

LEES VERDER

- CORONAVIRUS        

16-3-2020

Coronavirus Covid-19: hoe raak je besmet en hoe kan je jezelf beschermen?

Het coronavirus grijpt steeds verder om zich heen en in het hele land worden de maatregelen om het virus in te dijken steeds verder aangescherpt. Hoe loop je het virus op? Hoe bescherm je je? Wat zijn de symptomen en hoe gevaarlijk is Covid-19?

KV en MARTIJN PETERS - 16 maart 2020

HOE RAAK JE BESMET MET HET CORONAVIRUS?

Er wordt aangenomen dat het virus overgedragen wordt via kleine druppeltjes die de lucht in gelanceerd worden als een besmet persoon hoest of niest. Die druppels kunnen tot één meter ver vliegen. Zo kunnen ze op een andere persoon terechtkomen en deze besmetten. Maar ze kunnen ook op een oppervlak vallen; als iemand hier dan mee in contact komt en vervolgens zijn of haar gezicht aanraakt, dan kan die persoon ook het virus oplopen.

Amerikaanse onderzoekers van het Nationaal Instituut voor de Gezondheid keken naar hoelang het coronavirus besmettelijk kon blijven op verschillende materialen.

Lees verder